Mae cynrychiolwyr lleol a rhanbarthol Plaid Cymru ar draws Canolbarth a Gorllewin Cymru yn y Senedd a Ty’r Cyffredin wedi uno i alw ar y cwmni GreenGen i oedi eu cynlluniau parhaus i ddefnyddio pwerau mynediad tir gorfodol a roddwyd yn ddiweddar gan OFGEM.
Cynrychiolwyr Plaid Cymru yn galw am foratoriwm o GreenGEN Cymru ar fynediad tir gorfodol
Mae cynrychiolwyr lleol a rhanbarthol Plaid Cymru ar draws Canolbarth a Gorllewin Cymru yn y Senedd a Ty’r Cyffredin wedi uno i alw ar y cwmni GreenGEN Cymru i oedi eu cynlluniau parhaus i ddefnyddio pwerau mynediad tir gorfodol a roddwyd yn ddiweddar gan OFGEM.
Mae hynny mewn ymateb i gynlluniau gan GreenGEN Cymru sy'n cynnig gosod llinell uwchben 132kV newydd i gysylltu Parc Ynni Lan Fawr ger Llanbedr Pont Steffan ag is-orsaf newydd y Grid Cenedlaethol yn Caerfyrddin. Mae cynnig y prosiect yn cynnwys cynlluniau dadleuol ar gyfer dros ddau gant o beilonau 27m uchder i gludo'r ceblau gofynnol mwy na 50km ar draws cefn gwlad.
Ond mae grŵp niferus o dirfeddianwyr sydd â phryderon mawr gyda'r cynnig ac yn gwrthod i arolygwyr dod ar eu tir nhw. Yn ogystal mae cynrychiolwyr Plaid Cymru yn dweud dylai'r peilonau cael eu tan ddaearu yn hytrach na chodi peilonau newydd.
Mae'r GreenGEN wedi caffael y pwerau mynediad tir gorfodol trwy wneud cais am drwydded INDO (Independent Network Distribution Operator). Mae'r drwydded hon yn rhoi'r gallu i GreenGEN gyflwyno rhybudd cyfreithiol i dirfeddianwyr ar hyd eu llwybrau llinell bŵer arfaethedig er mwyn cael mynediad i'w tir at ddibenion arolygu a chynllunio.
Mae'r datblygiad hwn wedi wynebu gwrthwynebiad sylweddol gan grwpiau cymunedol lleol ar draws Sir Gaerfyrddin, Ceredigion a Phowys, sydd wedi bod yn protestio'r llwybrau peilon arfaethedig drwy'r Tywi-Wysg, a Tywi-Teifi ers i'r cynlluniau ddod i'r amlwg gyntaf yn 2022. Roedd trigolion lleol a thirfeddianwyr wedi deisebu OFGEM i beidio â rhoi'r drwydded i GreenGEN ar sawl sail, gyda'r rheoleiddiwr ynni yn rhoi'r drwydded i'r cwmni yn y pen draw.
Mae hyn bellach yn golygu y bydd gan y cwmni bwerau statudol i ddefnyddio wrth iddo geisio cael mynediad i dir ar hyd y llinellau arfaethedig yng nghymoedd Teifi a Tywi, er gwaethaf protestio tirfeddianwyr ar hyd y llwybr. Mae gwleidyddion lleol wedi mynegi pryder o'r blaen bod y tactegau llawdrwm a gyflogir gan y cwmni yn ystod y broses wedi cynyddu tensiynau gyda thirfeddianwyr eisoes, ac yn poeni y bydd y datblygiad diweddaraf hwn yn eu dwysáu ymhellach.
Mewn datganiad ar y cyd a lofnodwyd gan Adam Price AS, Cefin Campbell MS, Elin Jones AS, Ann Davies AS, a Ben Lake AS, mae gwleidyddion Plaid Cymru sy'n cynrychioli'r ardaloedd yr effeithir arnynt yn nodi:
"Rydym yn gynyddol bryderus bod GreenGEN, wrth ddefnyddio eu pwerau o dan roi trwydded INDO i gael mynediad i dir, mewn perygl o gynyddu'r tensiynau gyda chymunedau ar hyd y llinell.
Mae wedi bod yn thema dro ar ôl tro a glywn gan ein cymunedau yn ystod y cyn-ymgynghoriadau sydd wedi digwydd yn ystod y misoedd a'r blynyddoedd diwethaf nad yw'r bobl hyn yn teimlo bod eu pryderon ar y llinellau arfaethedig hyn yn cael eu clywed. Mae'r neges gan drigolion ar hyd y ddau lwybr arfaethedig wedi bod yn glir o'r diwrnod cyntaf - rhoi'r llinellau hyn o dan y ddaear.
Rydym ni fel aelodau etholedig Plaid Cymru wedi cefnogi'r galwadau hyn yn bendant ac yn parhau i wneud hynny yn y ddwy Senedd.
Mae yna hefyd fater y Grŵp Cynghori Annibynnol a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru - gallai canfyddiadau'r grŵp hwn yn eu dadansoddiad o gostau llinellau cebl tanddaearol gyflwyno'r achos dros newid polisi penodol yng Nghymru. Pe bai'r newid polisi hwn yn arwain at danddaearu’r llinellau, gellid ailedrych ar mynediad at dir gyda llawer llai o wrthwynebiad ar lawr gwlad.
Rydym yn annog GreenGEN i ystyried moratoriwm ac oedi'r defnydd o'u pwerau newydd tra bod y maes polisi penodol hwn yn cael ei ddatrys. Mae symud ymlaen mewn modd llawdrwm o dan yr amgylchiadau presennol yn peryglu ennyn dicter difrifol yn y cymunedau yr effeithir arnynt."
Dangos 1 ymateb